Η συστημική ψυχοθεραπεία δεν αναζητά αιτιατές αποδόσεις, αντιθέτως, στοχεύει στην αναζήτηση του “πως” και όχι του “γιατί.”
Η συστημική ψυχοθεραπεία δεν αναζητά αιτιατές αποδόσεις, αντιθέτως, στοχεύει στην αναζήτηση του "πως" και όχι του "γιατί."
ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Η συστημική ψυχοθεραπεία δεν αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο ως ένα μεμονωμένο ον αλλά ως ένα άτομο εμπλεκόμενο σε ποικίλα συστήματα γύρω του, με τα οποία βρίσκεται σε διαρκή αλληλεπίδραση.
"Η βεβαιότητα είναι ο εχθρός της αλλαγής."
Ως «σύστημα» ορίζεται το σύνολο των στοιχείων που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση. Παραδείγματα τέτοιων συστημάτων είναι η οικογένεια, ένα ζευγάρι, οι εργαζόμενοι σε μια εταιρία ή οι μαθητές σε μια τάξη.
Τα συστήματα διέπονται από συγκεκριμένες ιδιότητες όπως είναι η ομοιόσταση, η αλληλεπίδραση και η κυκλικότητα:
- Η ομοιόσταση αναφέρεται στις ενέργειες που πραγματοποιούνται από το σύστημα προκειμένου να διατηρήσει την κατάσταση ισορροπίας του όταν παρατηρηθεί απόκλιση από αυτήν.
- Με τον όρο «αλληλεπίδραση», εννοείται η αλλαγή που επέρχεται σε ολόκληρο το σύστημα αν κάποιο στοιχείο του συστήματος μεταβληθεί.
- Η κυκλικότητα απορρίπτει τις αιτιακές επεξηγηματικές αρχές (γραμμικότητα) ενώ υποστηρίζει την πολυπαραγοντικότητα, όπου οι σχέσεις μεταξύ των μελών ενός συστήματος υπερβαίνουν το κάθε μέλος ξεχωριστά.
Ο θεραπευόμενος που αντιμετωπίζεται «συστημικά» από τον ψυχολόγο – ψυχοθεραπευτή, γίνεται αντιληπτός μέσα από τα συστήματα σχέσεων στα οποία συμμετέχει, τα μοτίβα διάδρασης που χρησιμοποιεί, καθώς και από τον τρόπο που επιλέγει συνειδητά ή ασυνείδητα να σχετισθεί με άλλους ανθρώπους στον μικρόκοσμο ή τον μακρόκοσμο του.
Η συστημική ψυχοθεραπεία δεν αναζητά αιτιακές αποδόσεις, αντιθέτως, στοχεύει στην αναζήτηση του «πώς» και όχι του «γιατί».
Στόχος του συστημικού ψυχοθεραπευτή δεν είναι να παράγει έτοιμες λύσεις των αιτιών και των συμπτωμάτων αλλά να εισάγει νέες πληροφορίες στο σύστημα του ατόμου, λειτουργώντας ως ένα ερέθισμα ή μια ανατάραξη που θα ενεργοποιήσει την ικανότητα του θεραπευόμενου να παράγει τις δικές του λύσεις.
Για αυτό, η συστημική ψυχοθεραπευτική διαδικασία δεν εστιάζει στην ανάδειξη δυσλειτουργικών μοτίβων αλλά στην κατανόηση του τρόπου σχετίζεσθαι τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν καθώς και στην συνδιαμόρφωση μαζί με τον θεραπευόμενο ενός καινούργιου χάρτη μοτίβων, αλληλεπιδράεων και σχέσεων που θα προάγουν την ανάπτυξη. Η συστημική ματιά είναι συνεχώς στραμμένη στην εύρεση και ανάδειξη των αποθεμάτων του ατόμου ή του συστήματος έναντι των ελλείψεων.
Η ανάπτυξη και η αλλαγή σε ατομικό επίπεδο επηρεάζει την ανάπτυξη του συστήματος στο οποίο ανήκει το άτομο, καθώς και το αντίθετο. Με τον τρόπο αυτό, το άτομο έχει την πλήρη ευθύνη, άρα και τη δύναμη, να διαμορφώσει στο «εδώ και τώρα» νέα patterns σχετίζεσθαι, τα οποία θα τον παραπέμπουν σε πιο λειτουργικές επικοινωνιακές και σχεσιακές δομές.